ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Ο Ιερός Ναός της Αγίας ενδόξου μεγαλομάρτυρος Κυριακής της Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλως θεμελιώθηκε το έτος 1965 από τον μακαριστό μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Ιωακείμ Καβύρη, στην τότε γεωγραφική θέση με όνομα “παλαιό αεροδρόμιο”. Ονομαζόταν έτσι διότι στα πρώτα έτη ίδρυσης της πόλης μας, μετά την μικρασιατική καταστροφή, στην περιοχή όπου βρίσκεται το ξενοδοχείο Grec Hotel Astir , ήταν ο σταθμός των τρένων και εδώ όπου είναι χτισμένος ο ναός της Αγίας ήταν το πρώτο αεροδρόμιο της πόλης μας.
Ο ναός μπορεί να χαρακτηριστεί ως προσφυγικός ναός, καθώς μέσα σε αυτόν βρίσκονται τεθησαυρισμένες δυο θαυματουργές εικόνες από της αλησμόνητες πατρίδες. Πρώτη η Παναγιά η Απολλωνιαδίτισσα από την Απολλωνιάδα, περιοχή παράπλευρη της Προύσας και δεύτερη η Αγία Κυριακή που έφτασε στην Αλεξανδρούπολη από την διπλανή Αίνο. Η Παναγία της Απολλωνιάδος μεταφέρθηκε στην πόλη μας το 1922 από πρόσφυγες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εικόνα της Παναγίας ήταν χωρισμένη σε 3 μέρη. Αρχικά η εικόνα φιλοξενούνταν στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου αφού δεν είχε κτιστεί ακόμα ο Ναός της Αγίας Κυριακής, όπως το ίδιο ακριβώς συνέβη και με την εικόνα της Αγίας Κυριακής. Παράκληση και στόχος των προσφυγικών οικογενειών που μετέφεραν αυτές τις εικόνες ήταν να ανοικοδομηθεί νέος Ναός, ο οποίος θα φιλοξενούσε αυτές τις εικόνες και θα έπαιρνε το όνομα της Αγίας Κυριακής. Πράγματι, ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε.
Η εικόνα της Παναγίας της Απολλωνιαδίτισσας βρισκόταν στον Ναό του Αγίου Παντελεήμωνος στην Απολλωνιάδα και φημίζεται για τα άπειρα θαύματα που επιτελούσε στους κατοίκους όλης της περιοχής. Αυτός ήταν και ο λόγος που η Παναγία αποτέλεσε το πρώτο Ιερό αντικείμενο που θέλησαν οι πρόσφυγες να πάρουν μαζί τους στην νέα πατρίδα. Ο σύλλογος των Απολλωνιαδιτών Αλεξανδρούπολης , το 2002 αποφάσισε να χρηματοδοτήσει την συντήρηση της εικόνας της Παναγίας.Η εικόνα της Αγίας Κυριακής μεταφέρθηκε στην πόλη μας με πλάβες από τους Αινίτες το 1922 . Η εικόνα της Αγίας Κυριακής κοσμούσε τον ομώνυμο Ναό της , στην Αίνο. Το προσκυνητάρι της Αγίας Κυριακής βρισκόταν απέναντι από τον αρχιερατικό θρόνο και έτσι δημιουργούσε ένα υπέροχοσύνολο ξυλογλυπτικής τέχνης. Το προσκυνητάρι ήταν ορθογώνιο και είχε δύο όψεις, μια προς τον νότο και μια προς τον βορρά. Και στις δύο φαίνεται ότι υπήρχαν τοποθετημένες εικόνες της Αγίας Κυριακής. Στην βόρεια πλευρά ήταν εικόνα που κατασκευάστηκε το 1954, ενώ στην νότια πλευράυπήρχε η σημαντικότερη εικόνα του ναού, για την οποία φαίνεται ότι είχε κτιστεί και ο ναός, αφού είναι σαφώς παλαιότερή του. Αυτή είναι και η εικόνα που φυλάσσεται σήμερα στον ναό της Αγίας Κυριακής στην Αλεξανδρούπολη.
Μια Αγία η οποία από ότι μαρτυρούν παλαιοί ενορίτες μας, υπήρξε η έφορος και προστάτης της Αίνου. Αμέτρητα θαύματα έχουν να διηγηθούν οικογένειες της Αίνου αλλά και της Αλεξανδρούπολης με κορυφαίο αυτό της θεραπείας μια νέας κοπέλας από ασθένεια που θα την οδηγούσε σε βέβαιοθάνατο. Η μητέρα εκείνης της κοπέλας πλούσια Αινίτισσα είχε τάξει στην Αγία να την ασημώσει ολόκληρη. Για τον λόγο αυτό παραγγέλθηκε από καλλιτεχνικό εργαστήριο αργυροχοΐας , αργυρό υποκάμισο απαράμιλλης τεχνοτροπίας και αξίας το οποίο έχει ανάγλυφες και τις 15 παραστάσεις τουβίου της Αγίας περιμετρικά και την ίδια την Αγία, όπως επίσης και ημιπολύτιμο λίθο ο οποίος κοσμεί την κορώνα της Αγίας. Επιγραφή σχετικά αναφέρει ότι 16 Μαΐου 1816 τελείωσε η κατασκευή του πουκαμίσου. Ο σύλλογος Αινιτών τον Αύγουστο του 2002 χρηματοδότησε την συντήρησηκαι αποκατάσταση τόσο της ιεράς εικόνας όσο και του υποκαμίσου. Πρόσφατα με απόφαση του εκκλησιαστικού συμβουλίου και ευλογία του Σεβασμιωτάτου φιλοτεχνήθηκε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι και τοποθετήθηκε απέναντι από τον αρχιερατικό θρόνο του ναού με την εικόνα της Αγίας κατά μίμησιν του ναού της Αγίας στην Αίνο.
Ο Ναός της Αγίας Κυριακής στην Αίνο βρισκόταν στην ομώνυμη συνοικία στο βόρειο τμήμα της Αίνου, αρχαίας πόλης της Θράκης, και συγκεκριμένα βορειοανατολικά του φρουρίου και ανατολικά της συνοικίας Γκανταντιά, σχετικά κοντά στο Ελληνομουσείο και την εκκλησία του Αγίου Ιωάννου. Αναμφισβήτητα, ήταν ένας από τους λαμπρότερους ναούς της χριστιανικής τέχνης με έργα ξυλογλυπτικής και οστεογλυπτικής. Ήταν έδρα ενεργούς ενορίας στην οποία βρισκόταν και το παρεκκλήσιο των Αρχιστρατήγων. Σύμφωνα με τον κ. Γεώργιο Λαμπάκη, έφορο χριστιανικών αρχαιοτήτων και θεμελιωτή της χριστιανικής αρχαιολογίας στην Ελλάδα, η Αίνος αποτελούσε το «μέγα Μουσεĩον τῆς χριστιανικῆς τέχνης», με τον Ναό της Αγίας Κυριακής να λαμβάνει πλήθος εγκωμιαστικών σχολίων. Οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1742-1745 σύμφωνα με τις επιγραφές που βρίσκονταν στα υπέρθυρα της δυτικής και της βόρειας πλευράς και άνηκε στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με πεντάπλευρη αψίδα.
Οι δεσποτικές εικόνες του τέμπλου ήταν δέκα. Από αριστερά ήταν οι εξής: ο Άγιος Γεώργιος, ακολουθούσε η θύρα της προθέσεως με παράσταση του αρχαγγέλου Μιχαήλ, ο Άγιος Ευθύμιος, οι δώδεκα Απόστολοι, η Αγία Τριάς και η Θεοτόκος ένθρονη με το Χριστό. Δεξιά της ωραίας πύλης βρίσκονταν οι εικόνες του Ιησού Χριστού, των Αγίων Νικολάου και Σάββα, της Αγίας Ειρήνης, των Αγίων Σπυρίδωνα και Βλασίου και δεξιά της θύρας του διακονικού η ψηλάφηση του Θωμά. Όλες οι εικόνες περιβάλλονταν από ένα πλαίσιο που κοσμούνταν με σειρά ομοιόμορφων ανθέων που ήταν συνδεδεμένα σε ένα φυλλοφόρο βλαστό. Με την έλευσή τους στην Αλεξανδρούπολη, οι πρόσφυγες πήραν μαζί τους αυτές τις δεσποτικές εικόνες, τις οποίες αρχικά τοποθέτησαν στον Άγιο Νικόλαο και ύστερα στο εκκλησιαστικό μουσείο της Αλεξανδρούπολης, όταν αυτό ιδρύθηκε το 1976.
ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ ΠΟΥ ΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΤΗΝ ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Α) ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 7 ΙΟΥΛΙΟΥ
Β) ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΠΟΛΛΩΝΙΑΔΟΣ 23 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Γ) ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ 2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
Δ) ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ
Ε) ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ 11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
ΣΤ) ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ ΕΞ ΑΙΝΟΥ 4 ΙΟΥΝΙΟΥ
Ζ) ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΟΡΤΑΙΤΙΣΣΑ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ
Η) ΑΓΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ 5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Θ) ΑΓΙΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ ΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΘΕΟΥ 23 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Η)ΑΓ. ΜΕΘΟΔΙΑΣ ΤΗΣ ΚΙΜΩΛΟΥ
ΙΕΡΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΟΥ ΤΙΜΩΝΤΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ
Α) ΕΙΚΟΝΑ ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΝΟ
Β) ΕΙΚΟΝΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΠΩΛΛΟΝΙΑΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΛΛΟΝΙΑΔΑ
Γ) ΕΙΚΟΝΑ ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΤΟΥ 1903 ΕΡΓΟ
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Δ) ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ ΤΗΣ ΑΙΝΟΥ ΝΕΩΤΕΡΗ ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ
ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ
Α) ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Β) ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ ΤΟΥ ΘΕΟΔΟΧΟΥ
Γ) ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΤΟΥ ΡΩΣΟΥ
Δ) ΑΓΙΑΣ ΜΕΘΟΔΙΑΣ ΤΗΝ ΕΝ ΚΙΜΩΛΩ
Ε) ΑΓΙΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ ΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΘΕΟΥ ΣΤ) ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ
ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ
ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΚΛΗΡΙΚΟΙ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
- Αρχιμ. Νικηφόρος Αρχαγγελίδης (†)
- Πρωτ. Νικόλαος Παπακωνσταντίνου (†)
- Πρωτ. Παντελεήμων Σκάβδης (†)
- Οικ. Νικόλαος Παπανδρέου (†)
- Οικ. Κωνσταντίνος Δαβής (†)
- Πρωτ. Αναστάσιος Βλαβιανός
- Πρωτ. Δημήτριος Καράδαγης (†)
- Πρωτ. Φώτιος Διαμαντόπουλος
- Πρωτ. Κωνσταντίνος Κωστάκης
- Πρωτ. Νικόλαος Κούτκας
- Οικ. Κωνσταντίνος Μαραβέλιας
- Αρχιμ. Κυπριανός Κεκέογλου
- Αρχιμ. Άνθιμος Ρεγγίδης
- Πρωτ. Σωκράτης Βουλγαράκης
- Πρωτ. Χρήστος Μπατμάνης
